Πόσοι από εμάς, κάποια στιγμή στη ζωή μας, δεν επισκεφτήκαμε γιατρούς για ένα
απλό ενόχλημα-σύμπτωμα, κάναμε ένα σωρό παθολογικές εξετάσεις και καταλήξαμε να
αποκλείσουμε όλες τις εκδοχές;
Tελικά ακούσαμε τον γιατρό μας να μας λέει ότι
οφείλεται σε ψυχολογικά αίτια...
Είναι γεγονός ότι,
τουλάχιστον στην Ελλάδα, δεν έχουμε αντιληφθεί ακόμα πόσο σημαντικό ρόλο παίζει
ο ψυχολογικός παράγοντας στη ζωή μας.
Οι ψυχοσωματικές παθήσεις
δεν είναι λιγότερο αληθινές από τις παθολογικές ασθένειες. Τα συμπτώματά τους είναι
υπαρκτά, μπορεί να χειροτερέψουν και να έχουν μια δυσάρεστη κατάληξη. Δεν είναι
λοιπόν ‘φαντάσματα’, αλλά υπαρκτές σωματικές διαταραχές.
Το πιθανότερο είναι
τα αίτια πίσω από ένα σωματικό σύμπτωμα να είναι πολυπαραγοντικά. Σίγουρα δεν
είναι πάντα εύκολο να διακρίνουμε αν μια δερματοπάθεια, ένας κοιλιακός πόνος,
μια γαστρεντερική διαταραχή, ένα αυχενικό σύνδρομο ή άλλες ενοχλήσεις είναι αποκλειστικά
και μόνο αποτέλεσμα ανέκφραστων ψυχικών συγκρούσεων και δυσκολιών.
Φαίνεται πως χρειάζεται
ένας άλλος τρόπος σκέψης σχετικά µε την υγεία και τη νόσο, το σώµα και τον νου,
το ψυχικό και το σωµατικό, εάν θέλουµε να µορφοποιήσουµε δηµιουργικές υποθέσεις
που θα συμβάλλουν στις γνώσεις µας για την ψυχική νόσο (Norman Sartorius, προσπαθώντας να
ορίσει το πεδίο µελέτης και συγκρότησης της 10ης έκδοσης του ICD).
Συχνά, δεν είναι τόσο ο στρεσσογόνος
παράγοντας που ευθύνεται για την εκδήλωση της νόσου, όσο η ιδιοσυγκρασιακή απόκριση του ασθενούς στον παράγοντα αυτό.
Αποκρυπτογραφώντας τις άµυνες, την «οµοιοστατική, δηλαδή, απόκριση», θα
µπορούσαµε να κατανοήσουµε, στο µέτρο του δυνατού, την υποκείµενη «παθολογική
φυσιολογία» της νόσου. Η ιδιοσυγκρασιακή απόκριση του κάθε ατόμου δηλαδή οι ασυνείδητοι «µηχανισµοί άµυνας» υπάρχουν και
συντηρούνται γιατί προστατεύουν το άτοµο από επώδυνα συναισθήµατα, ιδέες και
ενορµήσεις. Σκιαγραφώντας την φύση των µηχανισµών αυτών, ο Freud έδειξε
πως πίσω από την ψυχοπαθολογία βρίσκονται επώδυνα και ενοχλητικά συναισθήµατα
και ιδέες.
Αν οι μηχανισμοί
αυτοί οδηγούν σε παθολογικές ενοχλήσεις- συμπτώματα, και δεν είναι προσαρμοστικοί-υγιείς,
τότε χρειάζεται, σε μια θεραπευτική διαδικασία, να αναγνωρισθούν αυτοί οι
μηχανισμοί και να ξεκινήσει η μετατόπιση του αμυντικού προφίλ προς ένα πιο
ώριμο και λειτουργικό τρόπο λειτουργίας.
Γούβαλη Σύβια
Kλινική Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια (Μ.Sc)
